การประเมินผลิตภาพของน้ำในการปลูกข้าว กข 43 ในโครงการส่งน้ำและบำรุงรักษาดอนเจดีย์

บทคัดย่อ

โครงการส่งน้ำและบำรุงรักษาดอนเจดีย์เป็นโครงการชลประทานที่มีวิธีการส่งน้ำชลประทานเป็นลักษณะเฉพาะ เนื่องจากมีการใช้แหล่งน้ำเพื่อการส่งน้ำแตกต่างกันสองรูปแบบได้แก่ การส่งน้ำชลประทานจากโครงการเจ้าพระยาใหญ่โดยอาศัยแรงโน้มถ่วงของโลกในพื้นที่ฝ่ายส่งน้ำและบำรุงรักษาที่ 1 และการสูบน้ำจากคลองจระเข้สามพันด้วยพลังงานไฟฟ้าในพื้นที่ฝ่ายส่งน้ำและบำรุงรักษาที่ 2 ซึ่งมีต้นทุนค่าไฟฟ้าของการสูบน้ำที่กรมชลประทานต้องจ่ายในทุกปี การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อประเมินผลิตภาพของน้ำในการปลูกข้าวพันธุ์ กข 43 ในปี พ.ศ. 2566 ทั้งฤดูนาปีและนาปรัง โดยมีพื้นที่ศึกษา 2 พื้นที่เป็นตัวแทนของรูปแบบการส่งน้ำได้แก่ พื้นที่คลอง 12 ซ้าย ม.-อ. (ฝ่ายส่งน้ำฯ ที่ 1 ส่งน้ำโดยอาศัยแรงโน้มถ่วงของโลก) และ พื้นที่คลอง 21 ซ้าย ม.-อ. (ฝ่ายส่งน้ำฯ ที่ 2 การสูบน้ำด้วยพลังงานไฟฟ้า) ผลการศึกษาพบว่าในฤดูนาปี พื้นที่คลอง 12 ซ้าย ม.-อ. ซึ่งมีพื้นที่เพาะปลูก 4,594 ไร่ มีผลิตภาพของน้ำ 0.45 กก./ม³ เป็นผลิตภาพของน้ำชลประทาน 0.36 กก./ม³ ผลิตภาพของน้ำฝน 0.97 กก./ม³ และผลิตภาพทางเศรษฐกิจของน้ำ 2.43 บาท/ม³ ในขณะที่ คลอง 21 ซ้าย ม.-อ. มีพื้นที่เพาะปลูก 3,285 ไร่ มีผลิตภาพของน้ำ 0.49 กก./ม³ เป็นผลิตภาพของน้ำชลประทาน 0.25 กก./ม.3 ผลิตภาพของน้ำฝน 1.85 กก./ม³ และผลิตภาพทางเศรษฐกิจของน้ำ 2.57 บาท/ม³

สำหรับฤดูนาปรัง พื้นที่คลอง 12 ซ้าย ม.-อ. มีพื้นที่เพาะปลูกนาปรัง 1,453 ไร่ มีผลิตภาพของน้ำ 0.53 กก./ม³ เป็นผลิตภาพของน้ำชลประทาน 0.38 กก./ม³ ผลิตภาพของน้ำฝน 2.54 กก./ม³ และผลิตภาพทางเศรษฐกิจของน้ำ 3.17 บาท/ม.3 ในขณะที่ คลอง 21 ซ้าย ม.-อ. มีพื้นที่เพาะปลูกนาปรัง 2,259 ไร่ มีผลิตภาพของน้ำ 0.54 กก./ม³ เป็นผลิตภาพของน้ำชลประทาน 0.34 กก./ม³ ผลิตภาพของน้ำฝน 3.50 กก./ม³ และผลิตภาพทางเศรษฐกิจของน้ำ 3.10 บาท/ม³