การประเมินสมรรถนะการชลประทานโครงการส่งน้ำและบำรุงรักษาบางเลน ด้วยดัชนี Depleted Fraction และข้อมูลดาวเทียมจาก Google Earth Engine

บทคัดย่อ

ดัชนี Depleted Fraction (DF) เป็นดัชนีชี้วัดสมรรถนะการชลประทานในด้านความเพียงพอของการส่งน้ำ สามารถบ่งชี้ถึงประสิทธิภาพของการใช้น้ำในพื้นที่ชลประทาน งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อประเมินสมรรถนะ การชลประทานในโครงการส่งน้ำและบำรุงรักษาบางเลน ช่วงปี พ.ศ. 2565-2567 โดยใช้ข้อมูลปริมาณน้ำชลประทานที่ส่งเข้าในพื้นที่ร่วมกับข้อมูล ค่าการคายระเหยน้ำจริงรายเดือน (ETa) แบบกริดจาก Terra Climate และข้อมูลปริมาณฝนรายเดือนจากดาวเทียม CHIRPS ซึ่งเรียกใช้งานผ่านแพลตฟอร์ม Google Earth Engine ผลการประเมินด้วยดัชนี DF พบว่ามีค่าเฉลี่ยประมาณ 0.65 ซึ่งอยู่ในเกณฑ์ที่ยอมรับได้ (0.5-0.7) สะท้อนถึง การใช้น้ำที่มีประสิทธิภาพสูงต่อผลผลิตพืชและแสดงถึงสมดุลของ การเก็บกักน้ำในดินและน้ำใต้ดินในพื้นที่โครงการ อย่างไรก็ตาม พบความแปรปรวนของค่า DF ตามฤดูกาลอย่างชัดเจน โดยในช่วงฤดูแล้งค่า DF ส่วนใหญ่สูงกว่า 0.6 บางเดือนมีค่าสูงเกิน 1.0 บ่งชี้ว่าเกษตรกรอาจมีการสูบน้ำจากแหล่งอื่นนอกเหนือจากระบบชลประทาน เช่น น้ำใต้ดินหรือแหล่งน้ำธรรมชาติในพื้นที่ ในขณะที่ช่วงฤดูฝนค่า DF ส่วนใหญ่ต่ำกว่า 0.6 แสดงถึงการมีน้ำส่วนเกินที่อาจถูกเก็บสะสมเป็นน้ำใต้ดินหรือไหลออกนอกระบบ การประเมินยังพบข้อจำกัดเนื่องจากในพื้นที่โครงการมีพื้นที่เพาะเลี้ยงสัตว์น้ำจำนวนมาก โดย ETa ในกรณีนี้เป็นการระเหยน้ำตาม กระบวนการธรรมชาติซึ่งไม่ได้สะท้อนถึงผลิตภาพการใช้น้ำในการผลิตพืช งานวิจัยนี้ชี้ให้เห็นถึงศักยภาพของการใช้ข้อมูลจากดาวเทียมเพื่อประเมินสมรรถนะการจัดการน้ำในพื้นที่ต่างๆ โดยเฉพาะในเขตที่มีข้อจำกัด ด้านข้อมูลในภาคสนาม ผลการวิจัยสามารถนำไปประยุกต์ใช้เพื่อปรับปรุงแผนการส่งน้ำให้เหมาะสมกับความต้องการในพื้นที่และเพิ่มประสิทธิภาพการผลิตพืชในพื้นที่ชลประทาน