การพัฒนาความสัมพันธ์สำหรับการประมาณค่าพารามิเตอร์ของแบบจำลอง URBS สำหรับการจำลองน้ำท่าในลุ่มน้ำที่ไม่มีสถานีตรวจวัด: กรณีศึกษาในลุ่มน้ำชายฝั่งทะเลตะวันออก

บทคัดย่อ

การจำลองน้ำท่าด้วยแบบจำลองน้ำฝน-น้ำท่า สามารถทำได้โดยตรง ณ ตำแหน่งลุ่มน้ำที่มีสถานีตรวจวัดน้ำเพื่อให้ได้พารามิเตอร์เป็นตัวแทนของพื้นที่ สำหรับลุ่มน้ำที่ไม่มีสถานีตรวจวัด วิธีดั้งเดิมคือการประยุกต์ใช้พารามิเตอร์จากลุ่มน้ำข้างเคียงมาใช้เป็นตัวแทนในลุ่มน้ำที่พิจารณา ซึ่งอาจมีความคลาดเคลื่อนสูงหากลุ่มน้ำข้างเคียงมีคุณลักษณะเฉพาะของลุ่มน้ำที่แตกต่างกัน การศึกษานี้มีเป้าหมายเพื่อพัฒนาความสัมพันธ์ระหว่างคุณลักษณะเฉพาะของลุ่มน้ำและพารามิเตอร์ของแบบจำลองเพื่อนำไปประยุกต์ใช้ในการประเมินพารามิเตอร์ของแบบจำลองน้ำฝน-น้ำท่า URBS ในลุ่มน้ำที่ไม่มีสถานีตรวจวัด โดยคัดเลือกพื้นที่ลุ่มน้ำชายฝั่งทะเลตะวันออกเป็นพื้นที่ศึกษา ข้อมูลน้ำฝนเรดาร์คอมโพสิตรายชั่วโมงจากทุกเครือข่ายสถานีที่ครอบคลุมพื้นที่ศึกษา ระหว่างสถานีเรดาร์สัตหีบสมุทรสงครามและสุวรรณภูมิได้ถูกนำมาใช้ในการสอบเทียบและตรวจพิสูจน์แบบจำลองของสถานีวัดน้ำท่าจำนวน 6 สถานี ได้แก่ Z.11, Z.14, Z.21, Z.28, Z.45, และ Z.47A ผลการสอบเทียบและตรวจพิสูจน์แบบจำลอง URBS ชี้ให้เห็นถึงประสิทธิภาพในการจำลองกราฟน้ำท่าอยู่ในเกณฑ์ที่ดี-ดีมาก โดยให้ค่า NSE อยู่ในช่วง 0.66 – 0.81 และค่า RMSE อยู่ในช่วง 4.19 – 41.80 ลบ.ม./วินาที นอกจากนั้นได้พัฒนาความสัมพันธ์ระหว่างพารามิเตอร์ของแบบจำลอง URBS กับค่าคุณลักษณะเฉพาะของลุ่มน้ำ ได้แก่ ขนาดพื้นที่รับน้ำฝน ความยาวลำน้ำสายหลัก ความยาวลำน้ำสายหลักจากจุดศูนย์ถ่วงของลุ่มน้ำถึงจุดออก และความชันของลำน้ำสายหลัก ซึ่งผลการศึกษาแสดงให้เห็นว่าค่าสัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์ (r) อยู่ในช่วง 0.77 – 0.98 ซึ่งอยู่ในเกณฑ์ที่ดี-ดีมาก ทั้งกรณีที่เป็นสมการความสัมพันธ์ถดถอยแบบเส้นตรงเชิงซ้อน และสมการความสัมพันธ์ถดถอยแบบยกกำลังเชิงซ้อน ดังนั้นจึงมีความเหมาะสมที่จะนำไปประยุกต์ใช้ในลุ่มน้ำที่ไม่มีสถานีวัดน้ำท่าได้ต่อไป