การประเมินการเกิดภัยแล้งระดับตำบลภายใต้การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศด้วยดัชนีความแห้งแล้งมาตรฐานค่าการระเหยและการคายน้ำ กรณีศึกษาลุ่มน้ำชีส่วนที่ 4

บทคัดย่อ

การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศส่งผลกระทบต่อความถี่และความรุนแรงของภัยแล้งทั่วโลก โดยเฉพาะในพื้นที่ลุ่มน้ำชีส่วนที่ 4 ซึ่งเป็นพื้นที่เกษตรกรรมที่สำคัญในภาคตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศไทย การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์ผลกระทบของการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศต่อการเกิดภัยแล้งในพื้นที่ลุ่มน้ำชีส่วนที่ 4 ในระดับตำบล โดยใช้ดัชนีความแห้งแล้งมาตรฐานค่าการระเหยและการคายน้ำ (SPEI) ที่ช่วงเวลา 3 6 9 และ 12 เดือน การศึกษาใช้ข้อมูลจากแบบจำลองภูมิอากาศ CESM2, GFDL-ESM4 และ CanESM5 ที่ผ่านการปรับแก้ความเอนเอียงแล้ว โดยการวิเคราะห์ใน 4 ช่วงเวลา ได้แก่ ช่วงปัจจุบัน และการคาดการณ์ในอนาคตภายใต้ฉากทัศน์การปล่อยก๊าซเรือนกระจกระดับปานกลาง (SSP2.45) และระดับสูง (SSP5.85) ในช่วงอนาคตใกล้ อนาคตกลาง และอนาคตไกล ผลการศึกษาพบว่า ภายใต้ฉากทัศน์ SSP2.45 ในช่วงอนาคตใกล้ ความถี่การเกิดภัยแล้งเพิ่มขึ้น 4-6% ความเข้มลดลง 1-3% ความยาวนานเพิ่มขึ้น 4-6% และความรุนแรงเพิ่มขึ้น 12-15% ส่วนในฉากทัศน์ SSP5.85 พบการเปลี่ยนแปลงที่ชัดเจนกว่า โดยเฉพาะในช่วงปลายศตวรรษที่ 21 ที่พบว่าความถี่การเกิดภัยแล้งเพิ่มขึ้น 8-15% ความเข้มลดลง 3-5% ความยาวนานเพิ่มขึ้น 8-15% และความรุนแรงเพิ่มขึ้น 6-39% โดยการเปลี่ยนแปลงที่เห็นได้ชัดที่สุดคือดัชนี SPEI9 และ SPEI12 ซึ่งบ่งชี้ว่าภัยแล้งระยะยาวมีแนวโน้มที่จะรุนแรงขึ้นในอนาคต นอกจากนี้ยังพบว่าพื้นที่ที่ได้รับผลกระทบรุนแรงที่สุดส่วนใหญ่อยู่ในจังหวัดร้อยเอ็ด กาฬสินธุ์ และมหาสารคาม ผลการศึกษานี้สามารถนำไปใช้ในการวางแผนบริหารจัดการน้ำและการปรับตัวต่อการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศในระดับพื้นที่ได้อย่างมีประสิทธิภาพ