การคาดการณ์การพังทลายของดินด้วยระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์ร่วมกับข้อมูลระยะไกล ในพื้นที่ประเทศไทย

บทคัดย่อ

ดินเป็นทรัพยากรธรรมชาติที่สำคัญต่อระบบนิเวศและผลผลิตทางการเกษตร ในพื้นที่ประเทศไทยปัญหาการกัดเซาะดินถือเป็นปัญหาหนึ่งที่ส่งผลกระทบต่อความอุดมสมบูรณ์ของทรัพยากรดิน ซึ่งการประเมินการกัดเซาะดินยังมีความจำเป็นสำหรับการวางแผนป้องกันและจัดการในอนาคต บทความนี้มีจุดประสงค์เพื่อวิเคราะห์และคาดการณ์การสูญเสียดินในประเทศไทย โดยประยุกต์ใช้สมการการสูญเสียดินสากลฉบับปรับปรุง (RUSLE) และระบบสารสนเทศทางภูมิศาสตร์ (GIS) วิธีการคือวิเคราะห์ปัจจัยทั้งห้าปัจจัยได้แก่ ปัจจัยความสามารถในการกัดเซาะของน้ำฝน (R) ปัจจัยเกี่ยวกับความไวของดินต่อการกัดเซาะ (K) ปัจจัยความยาวของความลาดเทและความชัน (LS) ปัจจัยเกี่ยวกับการจัดการพืช (C) และปัจจัยเกี่ยวกับมาตรการการอนุรักษ์ดิน (P) และนำผลการวิเคราะห์มาสร้างแผนที่การพังทลายดินเฉลี่ยรายปี จากการศึกษาพบว่าการพังทลายของดินในประเทศไทยมีค่าเฉลี่ยการพังทลายอยู่ที่ 13.86 ตัน/ไร่/ปี ซึ่งพื้นที่ที่มีความเสี่ยงสูงส่วนใหญ่อยู่ในบริเวณภาคเหนือ และภาคใต้ โดยมีสาเหตุหลักจากลักษณะภูมิประเทศที่ลาดชัน จึงเป็นปัจจัยหลักที่ส่งผลต่อการสูญเสียดินมากกว่าภาคอื่นๆ ขณะที่พื้นที่ความเสี่ยงต่ำอยู่ในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ซึ่งมีลักษณะภูมิประเทศส่วนใหญ่เป็นพื้นที่ราบ การประเมินแนวโน้มการสูญเสียดินนี้มีความสำคัญต่อการพัฒนานโยบายอนุรักษ์และจัดการทรัพยากรดินในประเทศไทย