การจัดลำดับชั้นถนนในเมืองเชียงใหม่โดยใช้หลักการลิงค์แอนด์เพลส

บทคัดย่อ

การจำแนกลำดับชั้นถนนในเขตเมืองเป็นกลไกสำคัญในการวางแผนพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานด้านจราจรและการใช้ประโยชน์พื้นที่อย่างมีประสิทธิภาพ แต่ระบบจำแนกถนนแบบดั้งเดิมที่เน้นเฉพาะด้านการเคลื่อนที่ เช่น Functional Classification System (FCS) และ Expanded FCS ยังไม่สามารถสะท้อนบริบทการใช้ที่ดินและกิจกรรมของชุมชนในพื้นที่เมืองได้อย่างเพียงพอ บทความนี้นำเสนอการประยุกต์ใช้หลักการ Link and Place เพื่อจำแนกลำดับชั้นถนนภายในพื้นที่ถนนวงแหวนรอบสอง จังหวัดเชียงใหม่ โดยครอบคลุมระยะทางรวม 217.58 กิโลเมตร โดยมิติ Link พิจารณาจากข้อมูลโครงสร้างกายภาพและปริมาณจราจรเฉลี่ยต่อวัน (AADT) ส่วนมิติ Place ประเมินจากการใช้ประโยชน์ที่ดินผ่านภาพถ่ายดาวเทียม โดยใช้เทคนิคการประมวลผลภาพแบบ U-net บนหน่วยพื้นที่ 300×300 เมตร ผลการวิเคราะห์พบว่าถนนระดับ Link 5 มีสัดส่วนมากที่สุด (43%) ขณะที่ด้าน Place พบว่าถนนกว่า 54% อยู่ในพื้นที่ชานเมืองความหนาแน่นสูง และ 24% อยู่ในพื้นที่เมืองหนาแน่น ข้อค้นพบชี้ว่าระบบจำแนกแบบเดิมไม่สามารถสะท้อนความสัมพันธ์ระหว่างบทบาทการเดินทางและการใช้พื้นที่ได้อย่างเหมาะสม เช่น ถนนในพื้นที่กิจกรรมหนาแน่นบางส่วนยังคงถูกจัดอยู่ในระดับถนนหลัก การใช้เมทริกซ์ Link × Place ช่วยให้สามารถจำแนกถนนและกำหนดแนวทางพัฒนาได้สอดคล้องกับบริบทจริงมากยิ่งขึ้น ซึ่งเป็นแนวทางสำคัญในการวางแผนโครงข่ายเมืองและการพัฒนาเมืองอย่างยั่งยืนในอนาคต