การพัฒนาแบบจำลองทางคณิตศาสตร์เชิงเส้นตรงแบบผสมสำหรับการเลือกที่ตั้งท่าเรือบกในประเทศไทย โดยคำนึงถึงโลจิสติกส์สีเขียว

บทคัดย่อ

การขนส่งตู้คอนเทนเนอร์ในประเทศไทยมีแนวโน้มเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง โดยในปี พ.ศ. 2567 ท่าเรือแหลมฉบังมีปริมาณตู้คอนเทนเนอร์ผ่านท่าถึง 9.46 ล้าน TEU แม้ว่าการพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานระบบรางของประเทศจะสร้างโอกาสในการพัฒนาระบบโลจิสติกส์แบบบูรณาการ แต่ความแออัดบริเวณท่าเรือและมลภาวะจากการขนส่งยังคงเป็นความท้าทายที่สำคัญ งานวิจัยนี้จึงมุ่งพัฒนาแบบจำลองกำหนดการเชิงจำนวนเต็มแบบผสม (Mixed Integer Linear Programming: MILP) เพื่อเป็นเครื่องมือช่วยในการตัดสินใจเลือกที่ตั้งที่เหมาะสมของท่าเรือบก (Inland Container Depot: ICD) โดยผสานวัตถุประสงค์ด้านเศรษฐกิจและสิ่งแวดล้อมเข้าด้วยกันอย่างสมดุล การศึกษาใช้การทดลองเชิงตัวเลขจากสถานการณ์จำลองที่สะท้อนบริบทของประเทศไทย ผลการวิเคราะห์พบว่า การเลือกสร้าง ICD ที่ลาดกระบังและสุราษฎร์ธานีเป็นทางเลือกที่เหมาะสมที่สุด โดยมีต้นทุนรวมประมาณ 447.75 ล้านบาท และการปล่อยก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ (CO₂) อยู่ที่ 891 ตัน แม้ว่าจะสามารถสร้าง ICD ได้สูงสุด 3 แห่งภายใต้งบประมาณ 500 ล้านบาท แต่แบบจำลองแสดงให้เห็นว่าการเลือกเพียง 2 แห่งในตำแหน่งเชิงกลยุทธ์ก็เพียงพอ นอกจากนี้ การใช้การขนส่งทางรางทั้งหมด (100%) ส่งผลให้คะแนนโลจิสติกส์สีเขียวสูงถึง 14.109 จากคะแนนเต็ม 10 แบบจำลองนี้สามารถประยุกต์ใช้เป็นเครื่องมือวางแผนและตัดสินใจในระบบโลจิสติกส์ที่ยั่งยืนได้อย่างมีประสิทธิภาพ