การปรับปรุงคุณภาพดินตะกอนจากน้ำท่วมจังหวัดเชียงรายด้วยปอร์ตแลนด์ซีเมนต์ เพื่อนำไปผลิตเป็นบล็อกดินซีเมนต์สำหรับกำแพงป้องกันดินถล่ม (TOR Block)

บทคัดย่อ

อุทกภัยครั้งใหญ่ในจังหวัดเชียงราย เมื่อปี พ.ศ. 2567 ส่งผลกระทบต่อชีวิตและเศรษฐกิจ รวมถึงการทับถมของดินตะกอนในเขตที่อยู่อาศัยและพื้นที่เศรษฐกิจ ก่อให้เกิดปัญหาด้านการจัดการวัสดุเหลือทิ้ง งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาการปรับปรุงคุณภาพดินตะกอนโดยใช้ปอร์ตแลนด์ซีเมนต์ เพื่อนำไปผลิตบล็อกดินซีเมนต์สำหรับก่อสร้างกำแพงป้องกันดินถล่ม (TOR Block) โดยเก็บตัวอย่างดินจากพื้นที่น้ำท่วมมาทดสอบคุณสมบัติพื้นฐานและความเป็นพิษ จากนั้นดำเนินการออกแบบส่วนผสมโดยปรับปริมาณปูนซีเมนต์ระหว่าง 5–30% เพื่อหาสัดส่วนที่เหมาะสมสำหรับการขึ้นรูปเป็นบล็อก เนื่องจากโรงงานผลิตตั้งอยู่ในพื้นที่ห่างไกลและมีเป้าหมายส่งเสริมการพึ่งพาตนเอง จึงได้ศึกษาแนวทางควบคุมคุณภาพภาคสนามโดยใช้วิธีปล่อยก้อนตัวอย่างตกกระทบพื้นอย่างอิสระ ผลการศึกษาพบว่าดินจากอำเภอแม่สายเหมาะสมต่อการผลิต TOR Block เนื่องจากมีปริมาณเพียงพอ เข้าถึงสะดวก และใช้ปูนซีเมนต์น้อยกว่าดินจากพื้นที่อื่น โดยปริมาณปูนซีเมนต์ที่เหมาะสมคือ 15% โดยน้ำหนักของดินแห้ง ซึ่งให้กำลังอัดมากกว่า 10 กิโลกรัมต่อตารางเซนติเมตร ที่อายุ 7 วัน ผลการทดลองการปล่อยตกกระทบพื้นมีความสอดคล้องกับค่าที่คำนวณจากหลักกลศาสตร์ โดยหากใช้ปูนซีเมนต์ 15% ระยะปล่อยตกที่เหมาะสมคือ 50–60 เซนติเมตร และหากใช้ 20% ควรอยู่ในช่วง 150–180 เซนติเมตร วิธีดังกล่าวสามารถนำไปใช้ควบคุมคุณภาพในพื้นที่ห่างไกลได้อย่างมีประสิทธิภาพ