การวิเคราะห์ตำแหน่งอู่ให้บริการรถลากที่เหมาะสมเพื่อสนับสนุนการจัดการอุบัติเหตุบนทางพิเศษฉลองรัช

บทคัดย่อ

การทางพิเศษแห่งประเทศไทย (กทพ.) ให้บริการทางพิเศษเพื่ออำนวยความสะดวกและเพิ่มประสิทธิภาพในการเดินทางของประชาชน ครอบคลุมพื้นที่กรุงเทพมหานครและปริมณฑล ระยะทางรวมกว่า 224.6 กิโลเมตร และมีปริมาณจราจรรายวัน 1.71 ล้านคันต่อวัน แม้ว่าการให้บริการบน
ทางพิเศษจะได้รับการออกแบบเพื่ออำนวยความสะดวกและปลอดภัยในการเดินทางแก่ผู้ใช้ทาง แต่ก็ยังคงมีอุบัติเหตุเกิดขึ้นได้จากหลากหลายปัจจัย ตั้งแต่ปี พ.ศ.2556 จนถึง พ.ศ.2566 แนวโน้มของการเกิดอุบัติเหตุลดลง เฉลี่ยร้อยละ 8.6 ต่อปี อย่างไรก็ตามจำนวนอุบัติเหตุที่เกิดขึ้น
ยังต้องการการจัดการที่รวดเร็วและปลอดภัย เพื่อลดความสูญเสียด้านชีวิตและทรัพย์สิน ลดความล่าช้าและกระแสจราจรติดขัดจากการเกิดอุบัติเหตุ งานวิจัยนี้จึงนำเสนอตำแหน่งอู่ให้บริการรถลากที่เหมาะสมสามารถครอบคลุมการให้บริการจัดการอุบัติเหตุบนทางพิเศษฉลองรัช
เพื่อสนับสนุนการจัดการอุบัติเหตุ ด้วยแบบจำลองการเลือกตำแหน่งที่ตั้งครอบคลุมความต้องการสูงสุด (Maximal Covering Location Problem, MCLP) โดยวิเคราะห์ด้วยข้อมูลสถิติอุบัติเหตุและข้อมูลตำแหน่งอู่ที่ให้บริการรถลากบริเวณรอบทางพิเศษฉลองรัช ภายใต้เงื่อนไขของระยะทางระหว่างจุดเกิดอุบัติเหตุและตำแหน่งอู่ให้บริการรถลาก
ผลการศึกษาพบว่าจำนวนอู่ให้บริการรถลากที่เหมาะสมอย่างน้อยที่สุดมีทั้งหมด 7 แห่ง ครอบคลุมอุบัติเหตุทั้งหมดร้อยละ 92.5 นอกจากนี้จุดเกิดอุบัติเหตุที่อยู่นอกเหนือการให้บริการของอู่ฯ คิดเป็นร้อยละ 7.5 ซึ่งอู่ฯ ดังกล่าวสามารถให้บริการทั้งในและนอกช่วงเวลาเร่งด่วน อีกทั้งยังครอบคลุมทั้งสองทิศทาง ช่วยสนับสนุนหรือทดแทนการประจำการของรถลาก กทพ. ได้ ผลการวิเคราะห์ดังกล่าว จะเป็นข้อมูลสนับสนุนในการตัดสินใจร่วมมือกับอู่รถลากในพื้นที่ สำหรับจุดเกิดอุบัติเหตุที่นอกเหนือ
การครอบคลุมของอู่ฯ ยังสามารถทดแทนด้วยการประจำการรถลากของ กทพ. เพื่อให้ครอบคลุมอุบัติเหตุทั้งหมดที่จะเกิดขึ้นบนสายทางพิเศษฉลองรัช ช่วยลดต้นทุนองค์กรจากการลดจำนวนรถลากและค่าบำรุงรักษาพาหนะของ กทพ. อีกทั้งยังยกระดับการให้บริการด้วยการจัดการอุบัติการณ์ที่รวดเร็วและครอบคลุมทั้งทางพิเศษฉลองรัช