การวิเคราะห์เสถียรภาพของลาดดินและแนวทางป้องกันตลิ่งลำน้ำแม่ปืม

บทคัดย่อ

การพัฒนาปรับปรุงภูมิทัศน์ลำน้ำแม่ปืมในเขตพื้นที่จังหวัดพะเยา เป็นการพัฒนาเพื่อใช้ทรัพยากรธรรมชาติของลำน้ำให้เกิดประโยชน์สูงสุดในการอุปโภคบริโภค การประกอบอาชีพในภาคเกษตรกรรม รวมไปถึงบ้านเรือน สิ่งปลูกสร้างบริเวณตลิ่งลำน้ำแม่ปืมที่มีจำนวนเพิ่มมากขึ้นโดยมีเป้าหมายในการพัฒนาเศรษฐกิจและฟื้นฟูสร้างความสมดุลระบบนิเวศในลำน้ำ ในอดีตจนถึงปัจจุบันปัญหาที่พบของลำน้ำแม่ปืม คือ เกิดการวิบัติทรุดตัวของตลิ่งลำน้ำที่ขาดเสถียรภาพของลาดดินและยังพบว่ามีรอยร้าวพร้อมที่จะเกิดการวิบัติทรุดตัวของตลิ่งลำน้ำอย่างต่อเนื่อง   ทั้งนี้ในพื้นที่ศึกษายังไม่ได้มีแนวทางการเสริมโครงสร้างป้องกันตลิ่งลำน้ำที่เกิดการวิบัติขาดเสถียรภาพลาดดินอย่างเหมาะสมตามหลักวิศวกรรม ดังนั้นในงานวิจัยนี้จึงมุ่งเน้นที่จะศึกษาเก็บรวบรวมข้อมูลเพื่อนำมาวิเคราะห์หาแนวทางป้องกันตลิ่งลำน้ำในรูปแบบทางวิศวกรรมอย่างมั่นคงแข็งแรงคุ้มค่าในงานก่อสร้าง จึงได้ดำเนินการสำรวจเก็บข้อมูลลักษณะการวิบัติในพื้นที่ศึกษา ผลการสำรวจเบื้องต้นลักษณะการวิบัติส่วนใหญ่เกิดขึ้นในรูปแบบ Sliding failure ลาดดินมีการเคลื่อนตัวไปตามระนาบตลิ่งลำน้ำ รวบรวมข้อมูลดินจากการเจาะสำรวจ ประกอบกับปัจจัยทางกายภาพ อัตราการไหลของน้ำ การลดระดับของน้ำแบบฉับพลันที่ระดับต่างๆ  เพื่อนำมาวิเคราะห์หาค่าอัตราส่วนความปลอดภัยของเสถียรภาพลาดดินโดยการใช้โปรแกรมคอมพิวเตอร์ 2 โปรแกรม ในอดีตจนถึงปัจจุบันโปรแกรมที่ใช้กันอย่างแพร่หลายในการวิเคราะห์เสถียรภาพลาดดิน คือ Geoslope 2012 slope/wโดยวิธี Limit equilibrium และ Plaxis 2D โดยวิธี Finite element ซึ่งทั้ง 2 โปรแกรมเป็นซอฟต์แวร์ที่สามารถวิเคราะห์หาค่าอัตราส่วนความปลอดภัยของเสถียรภาพลาดดินได้ ถึงแม้จะมีวิธีการในการวิเคราะห์ข้อมูลแตกต่างกันแต่สามารถประเมินเสถียรภาพลาดดินได้เช่นกัน ก่อนจะนำผลลัพธ์ที่ได้มาประกอบการพิจารณาวิเคราะห์ในการออกแบบโครงสร้างป้องกันตลิ่งลำน้ำแม่ปืม สำหรับนำไปใช้ให้เกิดประโยชน์ในการก่อสร้างแนวป้องกันตลิ่งลำน้ำอย่างมั่นคงถาวรและเป็นแนวทางให้กับหน่วยงานที่เกี่ยวข้องต่อไปในอนาคต