การศึกษาเปรียบเทียบการวิเคราะห์น้ำหลากสูงสุดที่คาบการเกิดซ้ำต่างๆของอ่างเก็บน้ำเขื่อนลำตะคอง

บทคัดย่อ

อ่างเก็บกักน้ำเขื่อนลำตะคอง จังหวัดนครราชสีมา ก่อสร้างแล้วเสร็จเมื่อปี พ.ศ. 2512 เป็นอ่างเก็บน้ำที่ก่อสร้างมาเป็นระยะเวลายาวนานกว่า 50 ปี จึงมีความจำเป็นต้องทบทวนการศึกษาสภาพการเกิดน้ำหลากจากพื้นที่รับน้ำฝนเหนือที่ตั้งเขื่อน เพื่อให้ได้ผลการวิเคราะห์ที่เป็นปัจจุบัน และสามารถนำไปใช้ในการบริหารจัดการ และเตรียมการรับมือกับน้ำหลากอันเนื่องจากภัยพิบัติต่างๆ ที่อาจจะเกิดขึ้น การวิเคราะห์น้ำหลากสูงสุดที่คาบการเกิดซ้ำต่างๆ ในพื้นที่ศึกษา ดำเนินการคำนวณ 3 วิธีเพื่อเปรียบเทียบ ได้แก่วิธีวิเคราะห์แจกแจงความถี่ปริมาณน้ำหลากสูงสุดแบบลุ่มน้ำรวม (Regional Flood Frequency Analysis) วิธีคำนวณกราฟน้ำหลากจากพายุฝนโดยใช้เทคนิคกราฟหนึ่งหน่วยน้ำท่า (Unit Hydrograph) และวิธีคำนวณปริมาณน้ำหลากสูงสุดที่อาจเป็นไปได้ (Probable Maximum Flood, PMF) พบว่าผลการวิเคราะห์ปริมาณน้ำหลากสูงสุดที่คาบการเกิดซ้ำต่างๆ ด้วยวิธีคำนวณกราฟน้ำหลากจากพายุฝนโดยใช้เทคนิคกราฟหนึ่งหน่วยน้ำท่ามีค่าสูงกว่าผลการวิเคราะห์ปริมาณน้ำหลากสูงสุดที่คาบการเกิดซ้ำต่างๆ ที่วิเคราะห์ด้วยวิธีแจกแจงความถี่ปริมาณน้ำหลากสูงสุดโดยวิธีลุ่มน้ำรวม ดังนั้น ในการศึกษาสภาพน้ำท่วมในพื้นที่ศึกษาอันมีสาเหตุมาจากการระบายน้ำจากอ่างเก็บน้ำในปริมาณมาก หรือสภาพน้ำท่วมอันเนื่องมาจากภัยพิบัติต่างๆ ที่อาจจะเกิดขึ้นกับเขื่อน ควรเลือกผลการวิเคราะห์ปริมาณน้ำหลากสูงสุดที่คาบการเกิดซ้ำต่างๆ ด้วยวิธีกราฟหนึ่งหน่วยน้ำท่า หรือวิธีคำนวณปริมาณน้ำหลากสูงสุดที่อาจเป็นไปได้ของพื้นที่ลุ่มน้ำอ่างเก็บน้ำเหนือเขื่อนลำตะคองไปใช้เป็นข้อมูลนำเข้าของแบบจำลองคณิตศาสตร์ในการศึกษาเพื่อจำลองสถานการณ์สภาพน้ำท่วม อันจะนำไปสู่การเตรียมการบรรเทาภัยพิบัติอันเนื่องมาจากอุทกภัยได้อย่างเหมาะสมและมีประสิทธิภาพที่สุด